Zien: deze diamanten armbanden kan Máxima allemaal dragen

Tijdens het staatsbezoek aan Zweden (11 – 13 oktober) werden we getrakteerd op veel pracht en praal, fantastische modecreaties en schitterende juwelen. Tijdens het staatsbanket droeg Koningin Maxima om haar rechterpols een diamanten armband die op social media en online enigszins tot verwarring leidde. Want wat droeg Hare Majesteit hier nu? Gesproken werd over een armband met sterrenmotief , of was het toch een ander juweel?

Reden voor Edwin Fellner, onze deskundige op het gebied van koninklijke juwelen, om de koninklijke kluis in te duiken en duidelijkheid te verschaffen. Zeven belangrijke en grote diamanten armbanden, die op afstand misschien visuele overeenkomsten hebben, maar van dichtbij totaal verschillend zijn, worden door Edwin hier uitgelicht en uitvoerig beschreven. Zit je klaar voor een lesje juwelengeschiedenis?

DE DIAMANTEN STERREN-ARMBAND

Op 13 mei 1888 plaatste Koning Willem III een gigantische order bij het befaamde juwelenhuis Mellerio in Parijs. Voor zijn nieuwe bruid, koningin Emma, moesten nieuwe juwelen besteld worden om de juwelencollectie van het Huis van Oranje-Nassau  uit te breiden. Vele bekende stukken van deze aankoop worden vandaag de dag nog veelvuldig gedragen. Onder andere een prachtige diamanten armband met passende broche. Op de latere rekening van Mellerio stonden deze twee juwelen als volgt vermeld: „1 bracelet souple étoiles brillants faisant collier / 1 broche ronde ornament centre étoile briljant“ (1 flexibele briljanten armband van sterren die vermaakt kan worden tot een halsketting (!) / 1 ronde broche versierd met een ster in het midden)

De prachtige diamanten armband bestaat uit een motief van sterren met 4 punten, centraal geplaatst in het juweel. De koninginnen Emma en Wilhelmina zijn regelmatig gezien met de bijpassende ronde broche, maar de Mellerio armband kreeg de verdiende aandacht toen Beatrix en Maxima het juweel regelmatig begonnen te dragen en vandaag de dag nog steeds doen. De ronde ster broche wordt nog vaak gedragen door Prinses Laurentien, veelal op Prinsjesdag.

DIAMANTEN ARMBAND MET MINIATUUR WILLEM III

Deze diamanten armband met een portret-medaillon werd voor het eerst gezien bij koningin Wilhelmina in 1897. De armband met een open design bevat een met diamanten ingelegd miniatuurportret van haar vader, wijlen koning Willem III. Koningin Wilhelmina droeg deze armband bij belangrijke gebeurtenissen zoals haar inhuldiging en bruiloft. Jaren later werd koningin Beatrix gezien met de armband met twee verschillende sluitingen: een broche bestaande uit een ronde button parel omringd met twee rijen diamanten en een grote ovale grote button parel bezet met diamanten. Deze beide grote parels komen waarschijnlijk uit de nalatenschap van koningin Sophie, de eerste echtgenote van koning Willem III. De herkomst van dit juweel was een lange tijd onbekend, totdat ik in de archieven van de voormalige hofjuwelier „Van Kempen en Begeer“ een foto en een werktekening ontdekte van deze prachtige armband. Prinses Beatrix en Koningin Maxima worden nog regelmatig gezien met Wilhelmina’s armband met Sophie’s grote ovale parelsluiting.

DE DIAMANTEN TRELLIS ARMBAND

Deze armband met diamanten „traliewerk“ of trellis-motief werd voor het eerst gezien om de pols van koningin Wilhelmina op een statieportret uit 1898. Hoewel de armband een soortgelijk motief heeft, vormt deze géén set  met het modern ogende collier met het visnet/trellis motief.

De armband bestaat uit individueel gezette diamanten gemaakt van goud in een duidelijk opengewerkt trellis-motief en heeft een prachtig afneembaar slot met uitgebreide diamanten krullen en versiersels. Ook bij deze armband wordt regelmatig het  slot uitgewisseld voor de grote ovale button parel uit het bezit van Koningin Sophie. Alle Nederlandse Koninginnen na Wilhelmina hebben dit juweel veelvuldig gedragen. Tegenwoordig wordt het juweel door Koningin Maxima en Prinses Beatrix voornamelijk gedragen met het originele slot. De herkomst van deze armband is onbekend.

DIAMANTEN ARMBAND MET MINIATUUR EMMA

Deze laat 19e / begin 20e eeuwse diamanten opengewerkte armband, werd voor het eerst gezien  bij  Koningin Wilhelmina. De armband bevatte een met diamanten ingelegd miniatuurportret van haar moeder, wijlen koningin Emma. Wilhelmina droeg deze armband meerdere keren bij officiële staatsportretten. Een mooie liefdesbetuiging aan haar moeder. De herkomst van deze armband  was  lange tijd onbekend. Totdat de archieven van „Van Kempen en Begeer“ werden opengesteld. Daaruit bleek dat niet alleen bij Mellerio grote hoeveelheden juwelen werden aangeschaft, maar ook bij de toenmalige Nederlandse hofjuwelier. Ik ontdekte de originele werktekening van dit juweel destijds, zodat de herkomst duidelijk werd.   In de jaren 80 dook de armband weer op. Wilhelmina’s  kleindochter, prinses Margriet, droeg deze prachtige armband tijdens het Stuyvesant bal in New York. Koningin Wilhelmina heeft ook ooit een deel van de armband gedragen, namelijk het miniportret van Emma als broche, tijdens een fotosessie. De huidige verblijfplaats van deze armband is niet bekend, maar het mooie juweel  ligt waarschijnlijk te verstoffen in de koninklijke kluis…. Hoogste tijd om dit prachtige stuk weer te her-introduceren, met een mooie grote edelsteen i.p.v. Emma’s miniatuur.

DE DIAMANTEN „INDISCHE“ ARMBANDEN

Toen op 8 september 1936 de verloving van Prinses Juliana en Prins Bernhard werd aangekondigd, werd er in Nederlands-Indië een comité opgericht om aan de feestelijkheden in het koninkrijk een bijdrage te leveren, o.a. om een Nederlands-Indisch huwelijksgeschenk te kunnen aanbieden. Er werd gekozen voor een prachtige, brede diamanten armband. Voor de huwelijksfestiviteiten reisde een grote delegatie van Indische vorstenhuizen naar Nederland. Aangekomen in Den Haag werd Prinses Juliana op 30 december 1936, een week voor haar huwelijk, deze platina, met 1700 (!) bezette diamanten armband aangeboden op het paleis op de Kneuterdijk. Het geschenk was eigenlijk een Hollands product, alhoewel er oosterse en Indische motieven in waren verwerkt, waren de 1700 diamanten geslepen in Nederland en was juwelier Bouman in Den Haag verantwoordelijk voor de uitvoering. In samenwerking met Prinses Juliana, ging de juwelendesigner W. Rohring aan de slag met de werktekeningen.

Voor de armband werden grotendeels loepzuivere, Zuid-Afrikaanse briljant geslepen diamanten gebruikt. De armband bezat tevens 34 vierkant geslepen diamanten. De motieven van de armband werden verdeeld in 3 vlakken; het middenstuk bestond uit de Nederlandse kroon met de vleugels van de Garoeda vogel. De linker en rechterzijde bestond uit een complete uitvoering van deze half mens, half adelaar en uit het hindoeïstische mythologie afstammende wezen. Arabesken (ritmische patronen, repeterende bewegingslijnen en een typische gebruik van bladeren en spiralen) werden als versieringen aangebracht. Gedurende haar regeerperiode heeft Juliana de armband veelvuldig gedragen op staatsbezoeken, staatsieportretten en feestelijkheden. 

Na haar abdicatie verdween dit meesterwerk van het koninklijke toneel. Diep in de kluis opgeborgen leek het wel. Koningin Beatrix heeft het opvallende en in het oog springende juweel nooit gedragen.

Totdat Máxima haar intrede deed…. Zij (en later ook Koningin Beatrix) verscheen meerdere malen met twee verschillende diamanten armbanden… En wat bleek, na goed naar de armbanden gekeken te hebben? Het huwelijksgeschenk van Juliana was helaas gedemonteerd; uit één brede, schitterende armband had de hofjuwelier twee kleinere armbanden gecreëerd. Onder andere gemaakt van de arabesken die in het oorspronkelijke design waren verwerkt. Minder opzichtig, minder zwaar, maar naar mijn mening geen geslaagde verandering. De armbanden zien er enigszins amateuristisch gemaakt uit. En ik spreek de wens dan ook uit, dat alle nog bestaande onderdelen terug gaan naar de hofjuwelier, om Juliana’s huwelijksgeschenk weer in ere te herstellen.

DIAMANTEN ARMBAND MET BLOEMENMOTIEF

De laatste armband in deze blog, is eigenlijk een grote onbekende. Koningin Máxima droeg hem tijdens het staatsbanket in Zweden, afgelopen dinsdag. Van een afstand wordt dit juweel vaak verward met Mellerio’s sterrenarmband (armband 1 uit deze blog), maar als we de armband nauwkeuriger bekijken, zien we grote verschillen. Prachtige diamanten florale motieven verwerkt in en op ronde cirkels en dit allemaal gezet in goud. Het juweel viel op tijdens het Canadese staatsbezoek in 2015, waar Koningin Maxima het schitterende juweel schijnbaar voor het eerst droeg. Ook Prinses Beatrix wordt sindsdien regelmatig met deze armband gespot. Wij hebben getracht andere foto’s uit het verleden te zoeken, om meer te weten te komen over het verhaal achter deze armband. Vreemd genoeg konden we niets in de archieven vinden. Twee antieke juwelenspecialisten schatten dat het juweel zo rondom 1950 gemaakt zou kunnen zijn. Hoe het juweel uiteindelijk  in de koninklijke kluis terecht is gekomen, blijft dus tot de dag van vandaag een mysterie…..

Dit artikel is geschreven door Edwin Fellner, MKM’s juwelendeskundige.