Op verzoek slaan we vandaag het huishoudboekje van koning Willem-Alexander open. Er kwam namelijk een leuke lezersvraag binnen:hoeveel kost ons de monarchie? En hoe zijn de financieën geregeld? Bereid je voor op een blog over bonnetjes, bonbons en privévliegtuigen.
Laten we bij het begin beginnen, en in het geval van het koninklijke huishoudboekje is dat dan de Grondwet. In artikel 40 staan de volgende zaken vermeld:
– De koning en enkele leden van het Koninklijk Huis (de voorganger, de opvolger en de partner) ontvangen een uitkering van de overheid.
– Hoe hoog deze uitkering is, staat in een aparte wet vermeld, de Wet financieel statuut van het Koninklijk Huis (WFSKH).
– Over de eerder genoemde uitkeringen hoeven de Oranjes geen belasting af te dragen. Er is ook al een lezersvraag binnengekomen over de monarchie en (erf)belasting, dus deze info volgt later.
De hoogte van de uitkeringen
Dat de koning, koningin Máxima, prinses Amalia en prinses Beatrix een uitkering ontvangen, staat dus vast. Prinses Alexia, prinses Ariane en de overige leden van het Koninklijk Huis mogen wel gebruik maken van enkele praktische zaken, zoals het secretariaat en een auto met chauffeur, maar haar Prinsjesdagjurken moet prinses Laurentien bijvoorbeeld zelf betalen. Nu gaat er genoeg geld in de familie rond om de groene cijfers te behouden, maar het is wel goed om deze scheiding in het achterhoofd te houden bij het beoordelen van bijvoorbeeld de studiekeuzes van Alexia en Ariane.
Maar hoeveel ontvangen de koning, de koningin, de Prinses van Oranje en onze oudvorstin dan? Die getallen lopen nogal uiteen.
Inkomen koning Willem-Alexander: 1,2 miljoen
Inkomen koningin Máxima: 0,5 miljoen
Inkomen prinses Amalia: 0,3 miljoen (wordt teruggestort in de staatskas)
Inkomen prinses Beatrix: 0,7 miljoen
B-component
Bovenstaande getallen noemen we ook wel het A-component. Van dit bedrag mogen de Oranjes doen wat ze willen. Het is hun salaris voor het koninklijke werk dat ze verrichten. Interessanter is het B-component. Dit bedrag krijgen Willem-Alexander, Máxima, Amalia en Beatrix bovenop hun salaris. Het B-component is bedoeld voor personele en materiële uitgaven. Een jurk voor een staatsbanket bijvoorbeeld, een personal trainer of een mooie kast voor in de vestibule. Het gaat hier om kosten waarbij werk en privé in elkaar overlopen.
Als de koningin van Denemarken in haar vrije weekend op visite komt, worden de kosten die daarbij komen kijken uit dit potje betaald. Trekt Máxima voor deze gelegenheid een nieuwe jurk aan, dan mag ze dat bonnetje ook betalen van het B-component. Een mooie jurk straalt immers iets positiefs af op de Nederlandse monarchie, ook al wordt het kledingstuk in kwestie in privétijd gedragen. Zo beargumenteren ze dat aan het hof en in de politiek althans.
B-component Willem-Alexander: 6,1 miljoen
B-component Máxima: 0,8 miljoen
B-component Amalia: 1,6 miljoen
B-component Beatrix: 1,3 miljoen
Wie de getallen van beide componenten vergelijkt, ziet dat prinses Beatrix een hoger salaris en een lagere “onkostenvergoeding” krijgt dan prinses Amalia. Het idee hierachter is dat prinses Beatrix meer koninklijke werkzaamheden verricht dan prinses Amalia, en dat prinses Beatrix veel materiële zaken door de jaren heen al heeft aangeschaft, terwijl prinses Amalia nog een heel huishouden moet optuigen.
Het totaalbedrag van bovenstaande uitkeringen (A+B) komen uit op 12.4 miljoen euro.
Functionele uitgaven
De functionele uitgaven vormen de grootste kostenpost van de monarchie: 38,4 miljoen. Van dit bedrag wordt het personeel betaald. Dit bedrag komt neer op 22,7 miljoen euro. De medewerkers van het Koninklijk Huisarchief, het departement van de Hofmaarschalk (lakeien, schoonmakers, beheerder juwelen) en het Koninklijk Staldepartement worden hier van betaald. Personeelsleden die rechtstreeks worden ingehuurd (stylist, personal trainer, oppas), worden betaald uit het B-component van de Oranje in kwestie.
De materiële uitgaven van het Koninklijk Huis vallen ook onder het potje ‘functionele uitgaven’. Voor 2025 is dat bedrag beraamd op 12, 8 miljoen euro. Denk hierbij aan de hofauto’s, de verwarming, de verlichting, de kopieerapparaten, de strijkbout voor de linnenkamer, het poetsmiddel voor de zilvermeester, de ICT-uitgaven, de wildrasters voor het Kroondomein, en ga zo maar door. Ook de vliegkosten van de Oranjes (waar binnenkort ook een blog over volgt) worden uit dit potje betaald. Voor 2025 mochten de Oranjes voor maar liefst 880.000 euro vliegen. De vliegreizen voor een caribisch bezoek of een staatsbezoek vallen hier niet onder.
Naast het personeel en het materieel, worden ook de bestemmingsreserves onder de functionele uitgaven van de koning geschaard. De Dienst van het Koninklijk Huis heeft bestemmingsreserves voor lange termijninvesteringen. Ieder jaar vindt hierop controle plaats door een accountant. De Auditdienst Rijk en de Algemene Rekenkamer beoordelen deze controle.
Overige kosten
Hebben we alle kosten dan gehad? Het tussenkopje boven deze alinea verklapt het al: nee. Bepaalde kosten worden gemaakt door een andere partij dan de Dienst van het Koninklijk Huis. De Rijksvoorlichtingsdienst is bijvoorbeeld een onderdeel van het Ministerie van Buitenlandse zaken. Aan de communicatie hangt een prijskaartje van 2,2 miljoen euro. Het Kabinet van de Koning kost ons 3,3 miljoen en het Militaire Huis 2,6 miljoen. Daarnaast hangt er ook nog een flink prijskaartje aan de beveiliging, maar dit bedrag is geheim.
Zijn we er dan? Nee, nog steeds niet. In de Rijksbegroting staan nog meer kosten die samenhangen met de monarchie. 18,5 miljoen voor de paleizen, 2,5 miljoen voor de staatsbezoeken en 0,07 miljoen voor de Groene Draeck.
Hoeveel kost de monarchie ons onder de streep?
Natuurlijk heeft de koning ook nog andere inkomsten, bijvoorbeeld via beleggingen. Die inkomsten komen niet uit onze portemonnee en heb ik om die reden ook niet meegerekend. Maar wat is het dan totaalbedrag van alle kosten? Wat kost de monarchie ons in 2025? Als we alle bedragen bij elkaar optellen, tikt de teller bijna de 80 miljoen euro aan.
A+B component: 12.422.000
Functionele uitgaven: 38.406.000
Doorbelaste uitgaven: 8.068.000
Andere begrotingen: 21.100.000
Totaal: 79.996.000 euro per jaar. Dat komt neer op €4,45 per inwoner. Voor wat perspectief: de totale rijksbegroting 2025, van onderwijs tot migratie, van zorg tot defensie, komt neer op 457 miljard euro. Het koningshuis snoept hier dus 0,02 procent vanaf.
Prima om naar de kosten van het koningshuis te kijken en er is wat mij betreft ook niets mis mee om kritische noten te kraken. Tegelijkertijd vind ik ook dat je er voor moet waken om het koningshuis enkel langs de kosten-baten-meetlat te beoordelen. Dat doet geen recht aan het koningshuis en aan de monarchie zoals we die in Nederland kennen. Enkel kijken naar de kosten slaat een eventuele discussie over de zin of onzin van een monarchie nogal plat.
Dit neemt niet weg dat de monarchie de belastingbetaler veel geld kost, zeker in vergelijk met andere monarchieën. Het is echter aan de politiek, lees de Tweede Kamer, om hier verandering in aan te brengen. Die verandering kunnen wij, als kiezer, bewerkstelligen, als we dat belangrijk vinden, door op partijen te stemmen die aanpassingen willen aanbrengen in de toelages van de koninklijke familie.
Misschien ook maar een blog maken over ‘Hoeveel brengt de monarchie op?’ Want de koning wil toch een handelskoning zijn? Waarom wordt dat niet meer belicht?
Dat lijkt me eerlijk gezegd ook vrij lastig in cijfers te berekenen.
Volgens mij is het bedrag dat we betalen hoger dan 4,45 euro pp. Niet elke inwoner betaalt immers mee. Kinderen onder de 18 sowieso niet. Je kunt dus niet zomaar 80 miljoen delen door 18 miljoen. Ook lees ik dat de kosten voor beveiliging niet meegerekend zijn. Ik zou wat voorzichtiger zijn met het noemen van specifieke bedragen.
Verder vind ik het een hoop geld voor mensen die per definitie vrij weinig uitvoeren. Plus, de wazige B component en het toe eigenen van privileges (geen belasting betalen, Kroondomein het Loo een deel van het jaar afsluiten) doen het imago van het koningshuis geen goed.
Tja, er is veel pro en contra… Maar als we het sprookje in stand wensen te houden, dan moeten we er wel die (paar) eurootjes + centjes voor overhebben…. En ja, anders moeten we ook DEZE toch leuke site opdoeken…. ?!
Eens!
Wauw Josine….jij ziet vast sterretjes na dit blog verzorgd te hebben!🤩
Wat een klus om deze lezersvraag te beantwoorden.
Respect voor je hoor.
Laat niemand mij over de inhoud gaan overhoren, want zulk soort verhandelingen lees ik slechts vluchtig door.
Maar de kern voor mij heb ik er wel even uitgevist: €4,45 pppj….!
En ja, ik ben vóór de monarchie (wat zou ik anders op deze site doen?!), en wil daar ook mijn kleine steentje belastingaandeel aan bijdragen, dus leg ik mijn hoofd nu met een gerust gevoel op het kussen om lekker te gaan slapen, want van dit bedrag hoef ik gelukkig niet wakker te liggen!😴
En ik hoop dat het anderen ook niet teveel kopzorgen zal geven!😉
Ik heb hier helemaal geen zin in.
Het is steeds het kostenplaatje wat irritatie oproept.
En natuurlijk hoef ik niet te reageren, maar ik vind die scheidingslijn van B component erg dun zo niet, volledig doorzichtig.
Neem dat stukje over het bezoek van koningin Mary die privé op bezoek komt.
Zelfs dat mag uit B component betaald worden.
Als Maxima Mambo uitlaat en ze heeft nieuwe joggingbroek nodig kan die via B component betaald worden, want de Nederlandse koningin moet verzorgd voor de dag komen en is het visitekaartje van de Nederlandse bevolking.
Privé is privé ook al komt er een koningin van een ander land op bezoek. Dan moeten er ook persfoto’s naar buiten komen. Niet met 2 maten meten.
Ik vraag me af wie er voor de kosten opdraait van het heen en weer vliegen van vakantieadres naar de universiteit van Amsterdam toen Amalia haar getuigschrift op mocht komen halen.
W.s. B component.
En wat gebeurt er als in oktober de kas al leeg is van B component?? Ws. niet aangevuld vanuit A component, maar dan krijgen we in het nieuwe jaar weer te horen dat het salaris van de koning omhoog gaat het nieuwe jaar, door de verhoogde kosten.
Ik denk dat ik mijn privekosten ook maar even zakelijk af laat schrijven
En nog iets Koningin Mathilde is nog aan het werk, Letizia, Camilla e.d. maar onze kon. familie is al 2 weken vakantie aan het houden.
🤗
Monarchieën zijn kalmere landen dan republieken dus wat mij betreft heel fijn dat NL een monarchie is. Denk bijv ook aan Jordanië in het Midden Oosten. Ik vind het dan ook prima that het een paar Euro per jaar kost p.p. My two cents…
Moeten we het hier nu over geld hebben!! Denk liever aan de positieve bijdrage die het koningshuis aan de Nederlandse maatschappij levert: continuïteit en verbinding!
We hoeven de zaken niet mooier voor te stellen dan het is. Er zijn beslist positieve kanten. Maar ik verbeeld me echt niet dat de Oranjes halve heiligen zijn (wat ook niet realistisch zou zijn), en geld is nou eenmaal een grote verleiding in dit soort posities. We konden het slechter treffen, maar wezenlijk democratisch en transparant is hun werkelijke inkomstenplaatje en zijn hun persoonlijke belangen beslist niet.
En wat betreft verbinden leggen ze op een uiterst hartelijke manier allerlei bezoeken af maar wringt het ook dat ze wel extreem afgeschermd blijven; hun privacy- normen zijn ook erg beperkend. Ook wat dit betreft kan naar enkele andere Europese koningshuizen gekeken worden die een gezonde privacy- grens hebben.
Als ik dit ontzettend leuke onderwerp lees, denk ik in eerste instantie…wat een geld. 💰💰💰Maar € 4.45 pp pj is te overzien…toch. Ik ben voorstander van een monarchie. Maar ik vind persoonlijk dat er best meer transparantie en zichtbaarheid mag zijn. In andere landen is veel meer zichtbaarheid, Zweden, Spanje, Denemarken…..en nog meer. Dat is zo ontzettend leuk om te zien. De media code die in Nederland wordt “gehandhaafd “ vind ik niet kunnen. Natuurlijk willen de oranjes vrij en blij door de straten kunnen lopen. Zonder belaagd te worden door de paparazzi. Maar 2 of 3 geposeerde en geplande foto momenten vind ik wel heel weinig.
De dunne lijn van uitgaven privé en zakelijk is inderdaad een hele dunne lijn….Ook zijn de oranjes van zich zelf al schathemeltje rijk. Dus wat mij betreft mag de uitkering wel wat naar beneden of niet meer stijgen.
Dat laatste vind ik n rare redenatie. Omdat ze van zichzelf rijk zijn mag de uitkering wel naar beneden. Ze worden betaald voor hun functie, daar hoort n bepaald salaris bij. Of ze nou van te voren schathemeltje rijk of straatarm zijn zou geen verschil mogen mogen in de hoogte van dat salaris.
Altijd leuk een blog waarin een onderwerp uitgebreid van informatie word voorzien. M.b.t. de kosten van het koningshuis heb ik altijd voor mijzelf de volgende regel: niet teveel in verdiepen, er is altijd wel iets waarvan je denkt ‘moet dit nou echt zo duur?’. Maar in zijn algemeenheid ben ik een voorstander van de monarchie, dus ik accepteer daarom de ‘nadelen’ maar gewoon.
Ik vind in verhouding Maxima wel het meest ‘leveren’. Die zou van mij de inkomsten en onkostenvergoeding van Beatrix mogen overnemen. Prima hoor dat een oud Vorstin met prima staat van dienst een riant ‘pensioen’ heeft. Maar het is nu ook weer niet zo dat de vrolijkheid en gezelligheid eraf druipt bij Beatrix😄. Er is vaak wel iemand die een sneer krijgt, vooral de fotografen.
Dat klinkt per persoon als heel weinig. Maar wanneer je dit A, als gezin telt; of B. per nationaal gedragen andere uitgave telt en optelt (zoals AOW/ ziektekosten/ onderwijs/ NAVO- bijdrage/ etc) gaat het er anders uitzien. Daarnaast zijn de Oranjes er altijd erg handig in geweest om hun privé kapitaal te vermeerderen. (zie o.a. Zebla 14.05.2020). Ik mis hier een vergelijkbare kostenanalyse met b.v. Denemarken of België.
Het bedrag pp is natuurlijk drie keer niks als je het omrekent. Maar met name het B comp9nent blijft een lastige en zal discussies blijven opleveren. Wat is werk en wat prive. Dat wordt nu onduidelijk opgerekt.
Ook de Groene Draeck blijft een pijnpunt, want wordt prive gebruikt. ‘
€4,45 pppj en daar gaan sommige mensen volledig voor uit hun dak😉🫣🤣